Γεωγραφικά χαρακτηριστικά
Η Πάτρα βρίσκεται 216 χιλιόμετρα δυτικά της Αθήνας στα βόρεια παράλια της Πελοποννήσου, στους πρόποδες του Παναχαϊκού Ορους και βρέχεται από τον Πατραϊκό Κόλπο.
Αποτελεί την πύλη της Ελλάδας προς τη Δύση λόγω του λιμανιού της, διεθνές εμπορικό κέντρο και κομβικό σημείο για το εμπόριο και την επικοινωνία με την Ιταλία και την Ευρώπη.
Ο Δήμος Πατρέων μετά τη συνένωσή του με τους Πρώην Δήμους Παραλίας, Μεσσάτιδος, Βραχναιίκων και Ρίου, καταλαµβάνει µια συνολική έκταση που αγγίζει τα 334 τ.χλμ.
Το αστικό συγκρότηµα της Πάτρας καταλαµβάνει το πεδινό τµήµα του Δήµου και επεκτείνεται και στα ηµιορεινά, μετά την συνένωση µε τους οικισµούς που βρίσκονται στα όρια του ∆ήµου.
Στην παράκτια ζώνη το ανάγλυφο είναι λοφώδες µέχρι και µέσα στη Πάτρα. Τα χαρακτηριστικά στοιχεία του οικιστικού ιστού της Πάτρας είναι το λιµάνι και ο χαµηλός λόφος του Παναχαϊκού µε το µεσαιωνικό κάστρο, χτισµένο πάνω στα ερείπια της αρχαίας Ακρόπολης. O αστικός ιστός διαχέεται και εκτός των ορίων του ∆ήµου, καθώς η παραλιακή ζώνη από τους οικισµούς Αντιρρίου και Ναυπάκτου (µετά την κατασκευή και λειτουργία της Ζεύξης) αποτελεί προέκταση του Πολεοδοµικού Συγκροτήµατος της Πάτρας προς Βορρά, ενώ νότια επεκτείνεται η οικιστική παραλιακή ζώνη µέχρι την Κάτω Αχαΐα.
Ένα κεντρικό χαρακτηριστικό της αστικής γεωγραφίας στην «καρδιά» της Πάτρας είναι η διαίρεσή της στην Άνω και Κάτω πόλη που συνδέονται μεταξύ τους με σκάλες.
Η Κάτω πόλη- η οποία περιλαμβάνει τον αστικό πυρήνα του 19ου αιώνα και το λιμάνι-, βρίσκεται δίπλα στη θάλασσα, απλώνεται μεταξύ των εκβολών των ποταμών Γλαύκου και Χαράδρου και είναι χτισμένη πάνω σε ένα αρχικά ποταμογενές και ελώδες έδαφος, ενώ η Άνω πόλη καλύπτει την περιοχή των παλαιότερων οικισμών, γύρω από το φρούριο, πάνω στις δυτικότερες υπώρειες του Παναχαϊκού όρους (1.926 μέτρα) πριν τον Πατραϊκό Κόλπο.
Το μεγαλύτερο ποτάμι της περιοχής είναι ο Γλαύκος στη νότια πλευρά της πόλης. Ο Γλαύκος πηγάζει από το Παναχαϊκό και τα νερά του συγκεντρώνονται από το 1925 σε μια μικρή ορεινή υδατοδεξαμενή κοντά στο χωριό Σούλι και στη συνέχεια διοχετεύονται με αγωγούς, ώστε να παράγουν ενέργεια στον υδροηλεκτρικό σταθμό Γλαύκου, το παλαιότερο υδροηλεκτρικό εργοστάσιο της Ελλάδας. Άλλα ποτάμια και χείμαρροι είναι ο Χάραδρος, ο Μείλιχος, ο Διακονιάρης, o Σέλεμνος, η Παναγίτσα.
Η πόλη διαθέτει το έλος της Αγυιάς ένα μικρό και παράκτιο υδατικό οικοσύστημα μόλις 30 εκταρίων που βρίσκεται στα βόρεια του κέντρου της πόλης. Κύρια χαρακτηριστικά του υγρότοπου η προφανής σπανιότητα της διάσωσής του στην καρδιά ενός πυκνοκατοικημένου αστικού κέντρου, με ένα σχετικά ξηρό κλίμα και το θεωρούμενο ως υψηλό, επίπεδο της βιοποικολότητας με πάνω από 90 είδη πουλιών να έχουν παρατηρηθεί στην περιοχή ως τις αρχές της δεκαετίας του 1990, σύμφωνα με μια μελέτη του γραφείου Πάτρας της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρίας.
Η Πάτρα έχει ευχάριστο μεσογειακό κλίμα με σχετικά δροσερά και υγρά καλοκαίρια και πολύ ήπιους χειμώνες.
